De plaats van het Dreumelsche en Wamelsche gemaal

p1010721

 

 

 

 

 

 

 

In 2009 hield de buurtvereniging een feest waarbij Willem van den Berg (op foto) deze tekening maakte, zoals hij zich de omgeving herinnerde in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw. Beide stoomgemalen zijn nu geheel verdwenen.

 

 

situatie-1

Bij nr. 5 stond het Dreumelsch gemaal en bij nr.15 het Wamelsch gemaal. Beide gemalen zijn geheel verdwenen.

bijgesneden-foto-dreumelsch-gemaal

Het oorspronkelijke Dreumelsch gemaal

scannen0005

Het Wamelsch gemaal in de 20ste eeuw

 

 

Alleen het huis van de machinist van het Dreumelsch gemaal (linker foto) staat er nog. Op de foto rechts zit de derde machinist August Johannes Schmidt voor zijn huis.

huis-machinist-dreumel-2

dreumels-gemaal-machinisten-woning

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dreumels-gemaal-vanaf-brug

dreumels-gemaal-vooraanzicht

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bij een lage waterstand van de Maas konden de gemalen lozen  via een naastliggende doorgang, vrije uitlaat genaamd, met geopende sluisdeuren. Het stoomgemaal was dan dus niet in bedrijf. Bij hoog water van de Maas moesten deze sluisdeuren gesloten worden. De stoomketel werd opgestookt en bij voldoende stoomdruk en  stoomtemperatuur kon de stoommachine voorgewarmd worden. Daarna werd de stoommachine gestart en kon de pomp het teveel aan water in de polder, wegpompen of in vaktermen wegmalen richting Maasdijk.

 

Beide afvoeren, de uitvliet van Dreumel en die van Wamel kwamen op een gezamenlijke wetering uit richting Maasdijk.

De kades (kleine dijkjes) van deze gezamenlijke wetering  hadden elk een eigen naam. Machinekade en de boezemkade. Nu herinnert de naam Boezemweg nog aan de situatie van vroeger.

 

uitstroom-gemaal-dreumel-en-wamelIn de Maasdijk was doorgang gemaakt om het teveel aan water afgevoerd werd uit de polders van Dreumel en Wamel. Er kon alleen afgevoerd worden als het peil van de Maas laag genoeg was. Steeg dit peil dan gingen de puntdeuren zoals dat heet uit zich zelf dicht mits……..

Op 5 november 1880 schreef de krant het volgende.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In PDF vorm:

Dreumel 1880 steen voor deur

 

 

Deze Wetering is niet meer aanwezig omdat de afvoeren van het kwel- en regenwater van Dreumel en Wamel verlegd zijn naar het gemaal Quarles van Ufford.

In deze Maasdijk was een sluis met puntdeuren en of schuiven gemaakt. Deze is later gesloopt en niet meer zichtbaar.

sloop-uitstroom-maasdoorvoer

Piet Nijtmans vertelde mij in 2016 nog een verhaal uit zijn jeugd:

Als je op de dijk op de sluis stond en je richtte je blik richting beide stoomgemalen dan had je aan de rechterkant van de Wetering een groene onverharde kade tot aan het Wamelsche gemaal en aan de linkerkant een met grind verharde kade tot het Dreumelsche gemaal. Dit noemde men ook wel de Machienskade.

 

Halverwege de dijkhelling tussen de kade en de Wetering  stond een armzalig huisje dat werd bewoond door Wimke Bos en zijn gezin. De sluis werd ook wel “de sluis bij Wimke Bos genoemd”. Dit huisje is in de herfst van 1944 afgebrand tijdens gevechten tussen Engelse en Duitse soldaten die vanuit het fort Sint Andries vaak op verkenning kwamen.

Deze sluis in de Maasdijk werd door de kinderen genoemd als de sluis bij Wimke Bos. De kinderen speelden er vaak (pootjebaden) en er werden met de hand visjes gevangen die er in achter gebleven waren. Er stond ongeveer 20 cm water. De sluis had een stenen vloer die door algengroei spekglad was. De kinderen gingen dan ook vaak door de gladheid onderuit met als gevolg een natte broek maar het was wel heel leuk

De sluis had hele dikke draaideuren die dicht gingen als het water anders over de kades ging lopen. Ze moesten dan een verdere verhoging door Maaswater tegen gaan.

Een satellietfoto van Google map  geeft de plaats aan van het huidige gemaal Quarles van Ufford met zijn afvoer naar de Maas. (pijl links) Ook is de plek zichtbaar van het voormalige Alphensch gemaal. (Pijl rechts)

 

 

In Mei 2020 werden er graafwerkzaamheden verricht voor een nieuwe 150kV kabel.
Hierbij stuitte men op de resten van het voormalige Wamelsch gemaal.
Er werd een persbericht uitgegeven.